บทความน่ารู้
3 คุณลักษณะที่บ่งชี้ว่าคุณมีความฉลาดทางอารมณ์สูง
ความฉลาดทางอารมณ์ (Emotional intelligence) หรือที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายว่า EQ เป็นตัวช่วยจุดประกายการทำงานร่วมแรงร่วมใจ เสริมสร้างความเชื่อใจในความสัมพันธ์ และยังส่งเสริมให้เกิดการช่วยเหลือและผลักดันซึ่งกันและกัน การมีความฉลาดทางอารมณ์มักนำไปสู่การพัฒนาตนเองและความสุขที่เพิ่มพูน ดังนั้นการทำความเข้าใจว่า EQ ปรากฏออกมาในรูปแบบใดโลกแห่งความเป็นจริง ก็จะช่วยให้บุคคลหนึ่งสามารถบ่มเพาะคุณสมบัติเหล่านั้นได้ดียิ่งขึ้น บทความนี้จะกล่าวถึงคุณลักษณะ 3 ประการที่เป็นสัญลักษณ์ของผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์สูง
คุณลักษณะข้อแรกเกี่ยวกับการเข้าใจสภาวะอารมณ์ของผู้อื่น ซึ่งเป็นส่วนช่วยในการเลือกปฏิบัติตนอย่างรอบคอบระมัดระวัง และรู้ว่าควรตอบสนองอย่างไรต่อความต้องการด้านอารมณ์ความรู้สึกของมิตรสหาย เพื่อนร่วมงาน และคนที่รัก
ตัวอย่างเช่น แก้ว ผู้จัดการโครงการของบริษัทหนึ่ง ได้ทำการเรียกประชุมทีมของเธอเพื่อหารือเกี่ยวกับความคืบหน้าของงาน ระหว่างการประชุมแก้วสังเกตว่าจอม สมาชิกของทีมคนหนึ่งเงียบไปอย่างผิดสังเกต และมีท่าทีกระวนกระวายใจ
หลังจากที่การประชุมจบลง แก้วได้ไปหาจอมที่ห้องทำงานของเขาเพื่อถามว่ามีปัญหาอะไรหรือเปล่า จอมจึงเชิญแก้วเข้ามาและเริ่มเล่าเรื่องที่ภรรยาของเขาขอหย่าอย่างเศร้าโศก แก้วรับฟังความเศร้าเสียใจของจอมและพูดออกไปว่า “คุณคงกำลังรู้สึกเจ็บปวด และคงรู้สึกเหมือนโลกกำลังพังทลายลงมาใช่ไหม” จอมรู้สึกได้ถึงความเข้าอกเข้าใจอย่างจริงใจของแก้ว จึงเปิดใจเผยความรู้สึกเจ็บปวดที่เขามีให้เธอฟังเพิ่ม ซึ่งแก้วก็รับฟังเป็นอย่างดี
จอมบอกแก้วว่าเธอเป็นคนแรกที่เขาบอกเรื่องนี้ และยอมรับว่าเขารู้สึกโล่งใจเมื่อเล่าออกมา แก้วจึงบอกจอมว่าเขาสามารถมาหาเธอได้เสมอหากเขาต้องการคนรับฟังอีก และถามว่าเขาต้องการหยุดพักอยู่ที่บ้านไปก่อนไหม แต่จอมเชื่อว่างานจะเป็นสิ่งเบี่ยงเบนความสนใจที่ดี และเขายังพบว่าการสนับสนุนที่ได้รับจากแก้วช่วยเขาได้มาก แก้วจึงยื่นนามบัตรของนักจิตวิทยาผู้ให้คำปรึกษาแก่จอมด้วยรอยยิ้ม
ในทางกลับกัน หากแก้วไม่เข้าใจสภาวะอารมณ์ของจอม และต่อว่าเขาในเรื่องของการไม่มีส่วนร่วมในการประชุมต่อหน้าที่ประชุม ความกังวลใจของจอมอาจเพิ่มขึ้น ส่งผลให้เขาเกิดอาการตื่นตระหนกเป็นอย่างมากเมื่อกลับไปที่ห้องทำงาน จนไม่สามารถทำงานได้และต้องลาป่วยในที่สุด
เมื่อรู้ดังนั้น แก้วก็รู้สึกฉุนเฉียวเพราะมองว่าจอมกำลังทำพลาดในช่วงเวลาที่สำคัญของงานชิ้นนี้ เธอจึงส่งข้อความหาเขาว่า “ฉันเข้าใจว่าคุณป่วย แต่นี่ไม่ใช่เวลาที่เหมาะสมที่จะลาหยุด คุณกำลังทำให้งานของพวกเราไม่เดินเพราะขาดกำลังคน เพราะฉะนั้นคุณต้องทำงานจากที่บ้านเพื่อทดแทนในส่วนที่คุณทำให้ขาดหายไป”
หลังจากที่จอมอ่านข้อความของแก้ว จอมก็รู้สึกสูญเสียกำลังใจเป็นอย่างมาก เขาต้องเผชิญหน้ากับทั้งการหย่าและหัวหน้าที่ฉุนเฉียว สุขภาพจิตของจอมย่ำแย่ลงจนทำให้เขาทำงานไม่ได้ แก้วที่กราดเกรี้ยวจึงหาทางไล่จอมออกแม้เขาจะเป็นหนึ่งในพนักงานที่ดีที่สุดของเธอก็ตาม จากสถานการณ์นี้สามารถสรุปได้ว่าทั้งแก้วและจอมต่างก็สูญเสียอะไรบางอย่างไปโดยใช่เหตุ ซึ่งเป็นผลจากการขาดความเข้าอกเข้าใจของแก้วนั่นเอง
คุณลักษณะข้อที่ 2 คือการตระหนักรู้ตนเอง (Self-awareness) ซึ่งคือความสามารถในการพินิจพิเคราะห์และรู้จักตัวเอง ซึ่งนำไปสู่การพัฒนาตัวเองจากความเข้าใจ ผู้ที่มีคุณสมบัติข้อนี้มักมองเห็นและยอมรับในข้อผิดพลาดของตนเองที่เกิดขึ้นในความสัมพันธ์ การตระหนักรู้ว่าคำพูดหรือการกระทำของตัวเองทำร้ายคนรอบตัวจะทำให้สามารถแก้ไขการกระทำของตัวเองได้
ยกตัวอย่างเช่น พลกำลังรับประทานอาหารกลางวันร่วมกับเพื่อนของเขา เขาแจ้งข่าวดีด้วยความตื่นเต้นว่าภรรยาของเขากำลังครรภ์ลูกคนแรก ซึ่งเพื่อน ๆ ได้ร่วมแสดงความยินดีกับเขาอย่างครื้นเครง
แต่เมื่อพลกำลังขับรถกลับบ้าน เขานึกขึ้นมาได้ว่าเพื่อนคนหนึ่งที่เพิ่งร่วมรับประทานอาหารด้วยกันเพิ่งสูญเสียจากการแท้งบุตรไป เขากังวลขึ้นมาว่าเขาอาจจะแจ้งข่าวในจังหวะที่ไม่เหมาะสม พลจึงโทรไปหาเพื่อนคนนั้นและกล่าวขอโทษ ซึ่งเธอยอมรับคำขอโทษของเขา ถึงแม้ว่าเธอจะไม่ติดใจอะไร แต่เธอก็รู้สึกขอบคุณในคำขอโทษของพล
นอกจากนี้เธอยังคุยเปิดใจเรื่องการแท้งบุตรที่เธอประสบ พลฟังและแสดงความเห็นอกเห็นใจกับความเศร้าโศกอันเกิดมาจากการสูญเสียของเธอ มิตรภาพของทั้งสองแน่นแฟ้นยิ่งขึ้น และพลเป็นคนแรกที่เธอโทรหาเพื่อแจ้งข่าวการตั้งครรภ์ครั้งใหม่ของเธอ
ในทางกลับกัน หากพลประกาศข่าวดีอย่างเอกเกริก เรียกร้องความสนใจจนมากเกิน และเอาแต่พูดถึงลูกของเขาและแผนในอนาคตโดยไม่สนใจใคร เพื่อนคนนั้นก็อาจจะทำตัวไม่ถูกเพราะคิดเอาไว้ว่าการมารับประทานอาหารด้วยกันครั้งนี้เป็นการนัดเจอเพื่อนที่ไม่ได้พบกันมานานเท่านั้น
แม้เธอจะรู้สึกยินดีกับพล แต่ความโศกเศร้าก็ถาโถมเข้ามาหลังแยกย้ายกัน เธอหวังลึก ๆ ในใจว่าพลจะบอกเหตุผลในการนัดล่วงหน้าเพื่อที่เธอจะได้เตรียมใจมาก่อน เหตุการณ์ครั้งนี้ทำร้ายจิตใจของเธอ และทำให้เธอเริ่มตีตัวออกหากจากกลุ่มเพื่อน แม้ในเวลานี้เธอจะต้องการกำลังใจจากพวกเขาก็ตาม
คุณลักษณะข้อที่ 3 คือผู้ที่สามารถรับรู้ สื่อสาร และสนทนาเกี่ยวกับสภาวะอารมณ์เชิงลบของตนได้ การแยกแยะระหว่างความผิดหวัง ความเจ็บปวด ความอิจฉา ความโกรธ ความไม่พอใจ ความอับอาย ความเศร้า ความกลัว และความสับสนสามารถช่วยให้เข้าใจอารมณ์ที่ท่วมท้นและรุนแรง และความเข้าใจนี้จะช่วยจัดการกับอารมณ์ที่ยากจะเข้าใจอย่างสร้างสรรค์
ตัวอย่างเช่น อุ้มเก็บหอมรอมริบเป็นเวลา 4 ปีเพื่อซื้อรถหรูที่เธอหมายปองมานาน แต่หนึ่งวันก่อนวันนัดหมายกับผู้จัดการศูนย์บริการรถยนต์ เธอพบว่ากร เพื่อนของเธอได้ลงรูปรถรุ่นเดียวกัน สีเดียวกันกับคันที่เธอกำลังจะซื้อลงบนเฟสบุ๊ค ทำให้อุ้มรู้ว่ากรเป็นเจ้าของรถคนนั้นมาสักพักแล้ว
อุ้มรู้สึกผิดหวัง โกรธ และอิจฉากรเป็นอย่างมากที่สามารถทำเป้าหมายของเธอได้สำเร็จก่อน เธอคิดที่จะเขียนข้อความลงบนเฟสบุ๊คเพื่อแฉกรว่าเลียนแบบเธอ แต่เธอก็ยั้งมือเอาไว้และพยายามข่มอารมณ์ที่รุนแรงของตัวเองด้วยการโทรหาแม่ของเธอ เมื่อเธอได้คุยกับแม่ เธอก็ตระหนักและแยกแยะได้ว่าอารมณ์ที่ตัวเองกำลังรู้สึกคืออะไร แม่ของเธอแสดงความเข้าอกเข้าใจและแสดงการยอมรับความรู้สึกของอุ้มว่าเป็นเรื่องธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้
ความเข้าอกเข้าใจของแม่ทำให้อุ้มใจเย็นลง และสามารถที่จะคิดแก้ไขปัญหาได้ เธอตัดสินใจว่าเธอจะยังไม่ซื้อรถในตอนนี้ แล้วเก็บออมต่อไปจนกว่าจะเพียงพอสำหรับเช่าห้องพร้อมที่จอดรถ แม่ของเธอสนับสนุนการตัดสินใจครั้งใหม่ของเธอ
ในทางกลับกัน หากอุ้มปล่อยให้อารมณ์โกรธครอบงำและโทรหาเพื่อนที่รู้จักทั้งเธอและกรเพื่อโน้มน้าวให้พวกเขาเชื่อว่ากรเป็นคนโอ้อวดจนเสียคน อุ้มก็จะกลายเป็นคนที่แสร้งเป็นเหยื่อและเรียกร้องความสงสารจากเพื่อนของเธอ ผลจากการกระทำของอุ้มทำให้ทั้งกลุ่มเพื่อนตัดสินใจเอาคืนกรโดยตัดกรออกจากทริปเที่ยวทะเลของพวกเขา เมื่อกรได้เห็นรูปเพื่อน ๆ ที่ทะเลก็รู้สึกเสียใจและหงุดหงิดใจเป็นอย่างมาก ในขณะที่อุ้มรู้สึกมีความสุขที่ได้ทำร้ายกร และพฤติกรรมทำร้ายเพื่อนเช่นนี้ก็ดำเนินต่อไป โดยสรุปแล้ว การที่อุ้มไม่ตระหนักถึงความอิจฉาของตนทำให้เธอแสดงออกไปอย่างไม่สร้างสรรค์
การเข้าใจสภาวะอารมณ์ของผู้อื่น การตระหนักรู้ตนเอง ความเข้าอกเข้าใจ และทักษะในการทำความเข้าใจสภาวะอารมณ์เชิงลบของตนช่วยให้เกิดการช่วยเหลือแทนการทำร้ายตนเองและผู้อื่น ผู้ที่มีคุณลักษณะสามประการนี้มักมีสัมพันธไมตรีที่แนบชิดต่อกัน นอกจากนี้ ความสามารถในการย้อนมองและตรวจสอบตนเองยังช่วยให้ควบคุมตัวเองได้ดี แก้ไขความผิดพลาดที่เกิดขึ้นได้ และส่งเสริมการพัฒนาตนเองและความเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีอีกด้วย
HR องค์กรใด อยากบอกรักพนักงานแบบเกร๋ๆ เท่ๆ แนว HR ยุคใหม่ ที่ดูเเลแบบนั่งอยู่ในใจพนักงาน ลองติดต่อ Solution ปรึกษานักจิตวิทยาจาก Relationflip : Innovative Mental Healthcare Web Application ที่พร้อมช่วยพนักงานของคุณดีลกับปัญหาและเป็นที่ปรึกษาในทุกๆ เรื่องนะคะ Tel: 099-0026888 #InnovativeMentalHealthcare #MentalHealthcareService #Relationflip